اگر فرزندتان به شما می‌گوید که داخل دهانش درد می‌کند، احتمالا واقعا دهانش درد نمی‌کند، بلکه درد دندان امانش را بریده است. درد دندان شیری کودکان به علل مختلفی رخ می‌دهد. گاهی دلیل این درد آن است که چیزی را به‌شدت گاز گرفته‌اند یا حتی ممکن است چیزی میان دندان‌های آنها گیر کند و باعث دردشان شود. گاهی مواقع نیز درست مسواک نزدن باعث درد دندان کودک می‌شود. معمولا درد دندان کودک در چنین مواقعی موقتی است. مشکل از جایی شروع می شود که دندان فرزندتان برای مدتی طولانی‌تر درد بگیرد. در این مطلب، درباره علل این نوع درد و راه‌های درمان آن توضیح می‌دهیم.
علت درد دندان شیری چیست؟
اگر با برطرف کردن دلایل درد موقتی دندان شیری مانند گیر کردن غذا لابه‌لای دندان‌های کودک، هنوز هم دندان او درد می‌کند، باید به علل دیگری فکر کنید. درد طولانی مدت دندان شیری کودکان دلایل مختلفی دارد که از میان آنها ۳ علت از همه رایج‌تر و مهم‌تر هستند.
۱. رویش دندان‌های دائمی
معمولا تا ۳ سالگی همه ۲۰ دندان شیری کودک درمی‌آیند. از سنین ۶ یا ۷ سالگی به بعد نیز دندان‌های دائمی او می‌رویند. کودکان هنگام رویش دندان‌های شیری یا دائمی خود در دهانشان احساس ناراحتی می‌کنند. معمولا رویش دندان‌های آسیاب بیش از همه باعث درد و ناراحتی کودک می‌شود. ماساژ ملایم لثه‌ها، مصرف مسکن‌ها، نوشیدن آب یخ و خوردن غذاهای نرم به کاهش این درد و ناراحتی کمک می‌کند.
۲. به هم سابیدن دندان‌ها
اگر کودک شما از درد دندان شیری یا فک خود شکایت می‌کند یا می‌گوید گوش‌هایش درد می‌کند، ممکن است علت آن دندان قروچه باشد. گاهی اوقات، دندان قروچه سبب می‌شود که فرزند شما با سردرد از خواب بیدار شود.
هنگامی که کودکان دندان قروچه می‌کنند، به دندان‌ها و فکشان فشار بسیاری وارد می‌شود و همین مسئله باعث درد کشیدن آنها می‌شود. در موارد شدیدتر، دندان قروچه می‌تواند مینای دندان‌ها را فرسوده کند. حساسیت دندان شایع‌ترین نوع درد دندان شیری و دائمی است که با ساییدگی مینای دندان همراه می‌شود. یکی از راه‌هایی که می‌توانید از طریق آن متوجه دندان قروچه کودک شوید، دقت کردن موقع خواب اوست.
اگر موقع خواب کودک، دقت کنید می‌توانید صدایی شبیه به صدای جویدن سنگ را از او بشنوید. بیشتر کودکانی که دندان قروچه می‌کنند حتی از این کار آگاه هم نیستند. برخی از دلایل دندان قروچه کودک عبارت‌اند از:
- استرس؛
- اختلال مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)؛
- نامرتبی دندان‌ها.
خبر خوب این است که برای درمان استرس فرزندتان و توقف دندان قروچه او روش‌های درمانی بسیاری وجود دارند. برطرف کردن مشکل کودک از این راه‌ها می‌تواند دندان قروچه و در نهایت درد او را کاهش دهد.
۳. وجود مشکلی جدی‌تر در دندان کودک
برخی از مواقع، درد دندان شیری به این معناست که دندان فرزندتان مشکل جدی‌تری دارد. ممکن است او از جایی افتاده باشد یا به دهانش ضربه‌ای وارد آمده باشد. در چنین شرایطی، دندان او لق، شکسته یا ترک‌خورده می‌شود. برخی از آسیب‌های دندانی به اندازه‌ای کوچک هستند که به‌سختی دیده می‌شوند اما با وجود این همچنان باعث درد می‌شوند.
گاهی اوقات نیز پوسیدگی علت اصلی درد دندان کودک است. اگر فرزند شما هنگام خوردن غذاهای شیرین از درد دندان شکایت می‌کند، باید آن را نشانه‌ای از پوسیدگی دندان او بدانید. در برخی از مواقع نیز برخی از درمان‌های دندان‌پزشکی مانند پر کردن دندان کودک باعث درد او می‌شود. در صورتی که دردهایی از این قبیل طولانی‌مدت شوند یا حتی متوجه هر نوع آسیبی در دندان‌های کودک خود شوید، باید از دندانپزشک اطفال کمک بخواهید.
اقدامات مهم هنگام درد دندان کودک
اگر دندان فرزند شما درد می‌کند، اولین گام این است که مشخص کنید درد او اورژانسی است یا خیر. کودکان بزرگتر احتمالا می‌توانند به شما بگویند که کدام یک از دندان‌هایشان درد می‌کند، چه مدت درد آنها طول می‌کشد و آیا چنین دردی در دندان‌هایشان می‌آید و می‌رود یا خیر. نوزادان یا کودکان نوپا نمی‌توانند این موضوعات را برایتان توضیح دهند اما احتمالا بتوانند محل اصلی درد را به شما نشان دهند.
اگر صورت فرزندتان ورم کرده یا تب دارد، باید آن را نشانه عفونت بدانید و فورا به دندانپزشک مراجعه کنید. در چنین شرایطی، باید از کودک خود بپرسید که اخیرا آسیب دیده یا خیر و به دنبال نشانه‌هایی از ضربه مانند شکستگی یا لق شدن دندان یا بریدگی یا خراش روی لب و زبان او باشید.
در صورتی که فکر می‌کنید که فرزندتان دچار شکستگی یا دررفتگی فک یا ضربه مغزی شده، فورا به پزشک مراجعه کنید. اگر هم یکی از دندان‌های او افتاده، لق شده یا شکسته، به دندانپزشک مراجعه کنید چون اغلب می‌توان چنین مشکلاتی را ظرف ۱ یا ۲ ساعت پس از آسیب نجات داد.
اگر دندان درد کودک نتیجه عفونت یا ضربه نباشد، وضعیت اورژانسی نیست. در چنین حالتی، باید در وقتی مناسب به دندانپزشک اطفال مراجعه کنید. او با توجه به نشانه‌هایی مانند پوسیدگی دندان یا تغییر رنگ آن، ذرات غذا که بین دندان‌ها گیر کرده، قرمزی، لثه‌های متورم یا هر نشانه دیگری مشکل دندان کودک شما را شناسایی و برطرف می‌کند.
درمان‌های خانگی برای درد دندان شیری کودکان
اگر درد دندان فرزندتان وضعیت اورژانسی ندارد، با چند روش خانگی می‌توانید درد او را آرام کنید. پس از آرام شدن درد او باید به دندانپزشک اطفال مراجعه کنید تا مشکل او را ریشه‌یابی و درمان کند.
درمان‌های خانگی درد دندان کودک پیش از مراجعه به دندانپزشک، عبارت‌اند از:
- مسواک زدن و نخ دندان کشیدن: به فرزند خود کمک کنید تا به آرامی نخ دندان بکشد و بعد مسواک بزند. اگر علت درد او گیر کردن ذرات غذا بین دندان‌ها باشد، با نخ دندان و مسواک مشکل برطرف می‌شود.
- شست‌وشو با آب نمک: این روش درمانی طبیعی است و باعث تسکین درد دندان می‌شود. به او مقداری آب نمک بدهید و کمک کنید تا آن را حدود ۳۰ ثانیه در دهانش قرقره کند و نگه دارد.
- استفاده از کمپرس آب سرد: به کودک یک کیسه یخ پیچیده شده در حوله‌ای تمیز بدهید تا آن را روی فک یا گونه نزدیک به دندان دردناک نگه دارد. یخ باعث بی‌حسی می‌شود و هر گونه التهابی را کاهش می‌دهد.
- مصرف مسکن: هر مسکنی که معمولا برای سردرد کودک به او می‌دهید را برای دندان‌درد هم به او بدهید. برای مطمئن شدن درباره دوز مناسب این مسکن باید به دستورالعمل برچسب آن توجه کنید یا از پزشکی متخصص نظر بخواهید.
علاوه بر این روش‌ها، درمان‌های خانگی دیگری نیز وجود دارند که برای درمان درد دندان شیری کودکان مناسب نیستند. اگر دندان کودک شما درد می‌کند، از این روش‌ها خودداری کنید:
- مالیدن قرص مسکن یا آسپرین روی لثه: این کار درست نیست و باعث آسیب دیدن بافت‌های نرم دهان کودک می‌شوند. با این کار، درد او را شدیدتر می‌کنید.
- بی‌حس‌کننده‌های حاوی بنزوکائین: این بی‌حس‌کننده‌ها اگر بدون نسخه پزشک مصرف شوند، عوارض شدیدی در پی دارند. بنابراین، نباید از آنها استفاده کنید.
- روغن میخک: روغن این گیاه دارویی درمانی طبیعی است که به‌تازگی محبوبیت فراوانی پیدا کرده است. شاید این روش برای تسکین درد بزرگ‌سالان مفید باشد اما برای درمان کودکان مناسب نیست. مصرف روغن میخک برای کودکان عوارض جانبی شدیدی در پی دارد.
سخن پایانی
اگر نگران درد دندان شیری کودک خود هستید، باید علت آن را بررسی کنید. اگر وضعیت اورژانسی نباشد، می‌توانید با ۴ درمان خانگی درد او را تسکین بدهید. البته، حتی اگر درد متوقف شد هم باید دندان کودک را به دندان‌پزشکی متخصص و باتجربه نشان بدهید تا مشکل او به صورت حرفه‌ای درمان شود.
