پوسیدگی دندان آسیبی است که به دندان‌های شما وارد می‌شود. این آسیب ممکن است در نهایت به ایجاد حفره‌هایی در دندان شما منجر شود. گاهی اوقات نیز پوسیدگی به آبسه دندانی یا حتی از دست رفتن دندان منتهی خواهد شد. پوسیدگی دندان در چند مرحله رخ می‌دهد و درمان آن در هر یک از این مراحل متفاوت است. در این مقاله، درباره این مشکل دندانی و راه‌های درمان آن می‌خوانید.
مراحل پوسیدگی دندان
پلاک دندان در فرایند پوسیدگی دندان نقش مهمی دارد. پلاک‌های دندانی لایه‌ای بی‌رنگ و چسبنده را روی سطح دندان تشکیل می‌دهند. این لایه از باکتری‌ها، ذرات غذا و بزاق دهان درست می‌شود. اگر دندان‌ها را به طور منظم تمیز نکنید، کم‌کم پلاک‌های دندان کار خود را شروع می‌کنند. این پلاک‌ها با گذشت زمان سفت می‌شوند و در نهایت، چیزی به نام تارتار درست می‌کنند. تارتار محافظ باکتری‌ها می‌شود و حذف آنها را دشوار می‌کند.
پوسیدگی دندان یک شبه اتفاق نمیفتد، بلکه با گذشت زمان و طی ۵ مرحله دندان‌ها دچار پوسیدگی می‌شوند.
مرحله اول: معدنی‌زدایی اولیه
لایه خارجی دندان‌ها را چیزی به نام مینای دندان تشکیل می‌دهد. مینا از مواد معدنی درست شده است. به همین علت، سخت‌ترین ماده یا بافت در بدن محسوب می‌شود. بااین‌حال، وقتی این بافت سخت در معرض اسیدهای تولید شده توسط پلاک دندان قرار می‌گیرد، مواد معدنی خود را از دست می‌دهد.
وقتی معدنی‌زدایی دندان اتفاق میفتد، ممکن است لکه‌ای سفید روی دندان ظاهر شود. این لکه اولین نشانه پوسیدگی دندان است.
مرحله دوم: پوسیدگی مینای دندان
اگر فرایند پوسیدگی دندان ادامه یابد، باید منتظر باشید که لکه‌های سفید به لکه‌های قهوه‌ای‌رنگ تبدیل شوند. این لکه‌ها نشان می‌دهند که مینای دندان شما بیش از پیش از بین رفته است. با ضعیف شدن مینای دندان، سوراخ‌های کوچک یا همان حفره‌های دندانی خود را نشان می‌دهند. این حفره‌ها باید توسط دندانپزشک پر شوند.
مرحله سوم: پوسیدگی عاج دندان
عاج به بافتی گفته می‌شود که زیر مینای دندان قرار دارد. این بافت از مینای دندان نرم‌تر است و همین مسئله نیز آن را نسبت به آسیب‌های اسیدی حساس‌تر می‌کند. در نتیجه، زمانی که پوسیدگی دندان به عاج آن می‌رسد، سرعت می‌یابد.
عاج لوله‌هایی دارد که به اعصاب دندان می‌رسند. به همین دلیل، وقتی عاج دچار پوسیدگی می‌شود، دندان‌هایتان نسبت به غذاها و نوشیدنی‌های سرد یا گرم حساس می‌شوند.
مرحله چهارم: آسیب رسیدن به پالپ دندان
پالپ دندان داخلی‌ترین لایه از آن است و اعصاب و عروق خونی که به سلامت دندان کمک می‌کنند را در خود جای می‌دهد. اگر این قسمت از دندان آسیب ببیند، تحریک می‌شود و شروع به متورم شدن می‌کند. از آنجایی که بافت‌های اطراف دندان تحمل این تورم را ندارند و نمی‌توانند به اندازه آن منبسط شوند، به اعصاب دندان فشار وارد می‌شود. همین فشار هم شما را دچار دندان‌درد می‌کند.
مرحله پنجم: آبسه دندان
وقتی پوسیدگی به پالپ دندان می‌رسد، باکتری‌ها در آن نفوذ می‌کنند و آن را دچار عفونت می‌کنند. افزایش التهاب در دندان نیز به تشکیل چرک در انتهای آن منجر می‌شود. به این پاکت چرکین تشکیل‌شده در انتهای دندان آبسه می‌گویند.
آبسه دندان اغلب باعث درد شدید می‌شود که تا فک هم گسترش می‌یابد. تورم لثه، صورت یا فک، تب و تورم غدد لنفاوی در گردن نیز از نشانه‌های دیگر آبسه دندان هستند. آبسه دندان باید بلافاصله درمان شود چون احتمال دارد که عفونت آن به استخوان‌های فک و سایر نواحی سر و گردن سرایت کند.
راه‌های درمان پوسیدگی در دندان‌ها
روش‌های درمان پوسیدگی دندان به مراحل آن بستگی دارد. بر این اساس، ۵ روش درمانی برای این بیماری وجود دارد.
۱. درمان با فلوراید
در مرحله اول و پیش از اینکه دندان بیشتر آسیب ببیند، از درمان با فلوراید استفاده می‌کنند. فلورایدتراپی در مطب دندانپزشک انجام می‌شود. در این روش درمانی، فلوراید به شکل ژل یا لاک روی دندان‌های شما اعمال می‌شود. این ماده معدنی به تقویت دندان شما کمک می‌کند و باعث افزایش مقاومت آن در برابر پوسیدگی می‌شود.
۲. پر کردن دندان
وقتی پوسیدگی دندان وارد مرحله دوم می‌شود، دندانپزشک از این روش استفاده می‌کند. او ابتدا با استفاده از ابزارهای مخصوص دندان‌پزشکی، نواحی پوسیده را پاک می‌کند. سپس، سوراخ ایجاد شده را با موادی مانند رزین یا آمالگام دندانی پر می‌کند. معمولا برای پر کردن دندان از موادی هم‌رنگ با دندان شما استفاده می‌شود.
۳. درمان پوسیدگی عاج دندان
اگر پوسیدگی عاج دندان زودتر تشخیص داده شود، ممکن است بتوان آن را با روش پر کردن درمان کرد. در موارد پیشرفته‌تر باید از تاج دندان نیز استفاده کرد. تاج روکشی است که قسمت بالایی دندان شما را می‌پوشاند. قبل از قرار دادن تاج روی دندان، ناحیه پوسیده آن برداشته می‌شود. گاهی بخشی از نواحی سالم نیز برداشته می‌شوند تا تاج به‌خوبی روی دندان قرار بگیرد.
۴. درمان کانال ریشه
وقتی پوسیدگی به مرحله چهارم برسد و پالپ دندان شما آسیب ببیند، اغلب به کانال ریشه نیاز خواهید داشت. در این روش درمانی، پالپ آسیب‌دیده برداشته می‌شود. پس از آن، حفره ایجادشده تمیز و پر می‌شود. در نهایت نیز دندان درمان‌شده روکش می‌شود.
۵. درمان آبسه دندان
برای درمان آبسه‌های دندانی معمولا درمان کانال ریشه انجام می‌شود تا عفونت کاملا پاک شود. در مواردی که آبسه شرایط بدتری داشته باشد نیز دندان کشیده می‌شود. در چنین شرایطی، ممکن است دندانپزشک برایتان آنتی‌بیوتیک تجویز کند که باید دوره مصرف آن را کاملا بگذرانید.
کلام آخر
پوسیدگی یکی از مشکلات شایع دندانی است. برای اینکه دچار این مشکل نشوید، باید بهداشت دهان و دندان را کاملا رعایت کنید. مصرف خوراکی‌های شیرین نیز می‌تواند دندان شما را مستعد پوسیدگی کند. مهم‌ترین راه برای پیشگیری از پوسیدگی دندان مراجعه منظم به دندانپزشک است. از آنجایی که این مشکل به‌راحتی قابل شناسایی نیست، یک دندانپزشک حرفه‌ای و باتجربه می‌تواند آن را در مراحل اولیه تشخیص دهد تا درمانی ساده‌تر داشته باشید.
