خونریزی لثه اصلاً پدیده عجیب و غریبی نیست! ممکن است موقع مسواک زدن، نخ دندان کشیدن یا حتی خوردن غذاهای سفت، متوجه خونریزی لثه‌تان شوید. خونریزی دلایل مختلفی دارد. گاهی تجمع پلاک‌ها، التهاب لثه، دندان قروچه، کمبود ویتامین، نوسانات هورمونی و دیابت باعث خونریزی لثه می‌شوند. در برخی موارد نیز ممکن است خونریزی لثه نشانۀ ضعف لثه یا بروز بیماری‌های لثه باشد. به همین دلیل، نباید نادیده‌اش بگیرید، بلکه باید فوراً به فکر تشخیص دلیل خونریزی و درمان آن باشید. در ادامه، با دلایل خونریزی لثه و روش‌های درمان آن آشنا خواهید شد.
علائم خونریزی لثه چیست؟
خونریزی لثه لزوماً به معنای جاری شدن خون از لثه‌ها نیست، بلکه علائم دیگری هم دارد. در ادامه، از علائم خونریزی لثه برای‌تان گفته‌ایم.
- خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
- التهاب، تورم و حساس شدن لثه‌ها
- عقب نشینی لثه (لثه از روی دندان‌ها کنار می‌رود و در نتیجه، سطح بیشتری از دندان در معرض دید قرار می‌گیرد)
- لق شدن یا افتادن دندان‌ها
- حس کردن طعم فلز در دهان
- آبسه دندان
- بوی بد دهان
مهم‌ترین دلایل خونریزی لثه
خونریزی لثه دلایل مختلفی دارد. بعضی از دلایل جدی هستند و برخی دیگر چندان خطرناک نیستند و با رعایت چند نکته، می‌توانید کنترلش کنید. در ادامه، در مورد شایع‌ترین دلایل خونریزی لثه برای‌تان گفته‌ایم.
1. ایجاد پلاک دندان
انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) مهم‌ترین علت خونریزی لثه را تجمع پلاک‌ها اعلام کرده است. این ماده چسبنده پر از باکتری است و محیط دهان را اسیدی می‌کند، در نتیجه، لثه‌ها تحریک می‌شوند و خونریزی می‌کنند. اگر پلاک دندان را با مسواک یا نخ دندان از بین نبرید، تبدیل به جرم می‌شود و در نهایت، لثه مستعد خونریزی می‌شود.
2. ژنژیویت
جرم ژنژیویت (Gingivitis) از بیماری‌های التهابی لثه است و باعث قرمزی، تورم و حساس شدن لثه می‌شود. در نتیجه، لثه حتی با مسواک زدن ملایم نیز خونریزی می‌کند. اگر ژنژیویت زود تشخیص داده شود، قابل درمان است. با رعایت بهداشت دهان و دندان، می‌توانید از بروز آن پیشگیری کنید. افزایش میزان پلاک و جرم دندان باعث بروز این بیماری می‌شود و سیگار کشیدن، دیابت، تغییرات هورمونی (به ویژه در زنان) و خشکی دهان احتمال ابتلا به ژنژیویت را افزایش می‌دهد.
3. پریودنتیت
اگر بیماری ژنژیویت درمان نشود، کار به بیماری پریودنتیت می‌کشد. پریودنتیت جزو بیماری‌های پیشرفته لثه است و در اثر آن، لثه خونریزی می‌کند، استخوان فک آسیب می‌بیند و حتی ممکن است دندان‌ها نیز لق شوند و بیفتند.
4. مسواک زدن تهاجمی
مسواک زدن تهاجمی یا استفاده از مسواک سفت (hard) باعث ساییدگی لثه و نهایتاً خونریزی آن می‌شود.
5. پروتزهای نامناسب
پروتزهای نامناسب باعث ساییده شدن لثه و در نهایت، تحریک و خونریزی آن می‌شود.
6. تغییرات هورمونی
عواملی مانند بلوغ، بارداری و یائسگی باعث تغییرات هورمونی می‌شوند و این تغییرات نیز می تواند باعث حساس شدن لثه‌ها و افزایش احتمال خونریزی‌شان شود.
7. ابتلا به دیابت
افزایش سطح قند خون سبب ضعیف شدن لثه‌ها و مویرگ‌های آن‌ها می‌شود و همین ضعف نیز احتمال خونریزی لثه را افزایش می‌دهد.
8. اختلالات خونی
ابتلا به بیماری‌هایی مانند لوسمی، هموفیلی و اختلالات پلاکتی می‌تواند باعث افزایش احتمال خونریزی لثه‌ها شود.
9. مصرف برخی از داروها
مصرف برخی از داروها، از جمله رقیق کننده‌های خون (مانند وارفارین، آسپرین و هپارین) احتمال خونریزی را افزایش می‌دهند.
10. کمبود برخی از ویتامین‌ها
کمبود برخی از ویتامین‌ها، از جمله ویتامین D، C و K در بدن می‌تواند باعث ضعیف شدن لثه‌ها و افزایش احتمال خونریزی‌شان شود.
ویتامین K به انعقاد خون، تقویت سیستم ایمنی و مبارزه با التهاب کمک می‌کند. بنابراین کمبود ویتامین K نه تنها باعث خونریزی لثه می‌شود، بلکه بدن‌تان را در برابر عفونت و التهاب ناشی از بیماری لثه آسیب‌پذیرتر می‌کند.
ویتامین C به تقویت لثه و ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند. کمبود این ویتامین باعث می‌شود لثه خونریزی کند و ترمیم آن نیز طول بکشد.
ویتامین D ویتامین آفتاب است و وجود آن برای تقویت سیستم ایمنی ضروری است. با مصرف این ویتامین، خودتان را در برابر خونریزی لثه ایمن کنید.
11. روش‌های درمان سرطان
شیمی درمانی و پرتودرمانی باعث ضعف سیستم ایمنی و در نتیجه، خونریزی لثه می‌شود.
12. کم خونی
کم‌خونی ناشی از کمبود گلبول‌های قرمز خون ارتباط مستقیمی با اختلال در جذب ویتامین B12 دارد. همین مسئله باعث بروز خونریزی لثه خواهد شد.
13. تبخال
تبخال یا همان ویروس هرپس سیمپلکس باعث بروز درد در ناحیه دهان و دندان می‌شود و حتی ممکن است باعث خونریزی لثه‌ها شود.
14. استرس
افزایش میزان استرس باعث بروز التهاب در ناحیه لثه می‌شود و در نتیجه، احتمال خونریزی را افزایش می‌دهد.
15. سرطان خون و سرطان دهان
گاهی اولین نشانه‌های سرطان دهان و سرطان خون بروز یک سری زخم‌های بدون درد روی لثه، گونه یا زبان است و حتی ممکن است به خونریزی لثه بینجامد.
16. کمبود فاکتور V
فاکتور v یا همان فاکتور پنج از پروتئین‌های بسیار مهم در فرآیند انعقاد خون است. بنابراین کمبود این پروتئین با علائمی مانند خونریزی لثه، کبودی و خونریزی مکرر بینی همراه است.
پیشگیری و درمان خونریزی لثه با 7 راهکار
با انجام یک سری از راهکارها، می‌توانید خونریزی لثه را متوقف کنید یا حتی از بروز آن پیشگیری کنید. در ادامه، از موثرترین راهکارها برای‌تان گفته‌ایم.
رعایت بهداشت دهان و دندان
همانطور که گفتیم، پلاک دندان دلیل اصلی خونریزی لثه است و معمولاً به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان ایجاد می‌شود. بنابراین با رعایت بهداشت دهان و دندان و از بین بردن پلاک‌ها، می‌توانید خونریزی لثه را متوقف کنید. برای از بین بردن پلاک‌های دندان، روزی دو بار مسواک بزنید، نخ دندان بکشید و از دهان‌شویه استفاده کنید.
استفاده از مسواک نرم
شاید فکر کنید مسواک‌های سفت دندان‌ها را تمیزتر می‌کنند، اما باید بگوییم لزوماً اینطور نیست! مسواک‌های سفت یا هارد باعث تحریک لثه‌ها می‌شوند. بهتر است از مسواک‌های نرم برای تمیز کردن دندان‌های‌تان استفاده کنید. در ضمن، انجمن دندانپزشکی آمریکا نیز توصیه می‌کند از مسواک‌های نرم استفاده کنید.
احتیاط در استفاده از نخ دندان
از نخ دندان به آرامی و بااحتیاط استفاده کنید تا باعث خونریزی لثه نشود.
رژیم غذایی سالم
رژیم غذایی سالم باعث حفظ سلامت لثه و دندان شما می‌شود. مواد غذایی حاوی قند یا کربوهیدرات‌های ساده خطر ابتلا به مشکلات دندان و لثه را افزایش می‌دهند، زیرا این مواد غذایی محیطی ایده‌آل را برای رشد پلاک به وجود می‌آورند.
توجه به داروهای مصرفی
برخی از داروها، از جمله رقیق‌کننده‌های خون، ممکن است باعث خونریزی لثه می‌شود. اگر هنگام مصرف این داروها دچار خونریزی لثه شدید، حتما به پزشک‌تان اطلاع دهید.
دوری از استرس
استرس، به شیوه‌های مختلف، سلامت دهان و دندان‌تان را به خطر می‌اندازد:
- وقتی مضطرب و عصبی هستید، حوصله مسواک زدن و نخ دندان کشیدن ندارید.
- اضطراب باعث می‌شود به پرخوری عصبی روی بیاورید و شروع به خوردن قند و شکر و فست فود کنید.
- استرس باعث افزایش التهاب بدن و مختل شدن عملکرد سیستم ایمنی بدن می‌شود.
همه موارد بالا لثه‌های‌تان را مستعد خونریزی می‌کنند. بنابراین باید به دنبال راهکارهایی، مثل ورزش و مدیتیشن، برای کاهش میزان استرس باشید.
ترک کردن سیگار
سیگار احتمال ابتلا به بیماری‌های لثه را افزایش می‌دهد، چرا که از جذب ویتامین‌ها و مواد مغذی در بدن جلوگیری می‌کند و التهاب را نیز افزایش می‌دهد. با ترک کردن سیگار، گاهی مهم به سوی حفظ سلامت لثه‌های‌تان برداشته‌اید.
مراجعه به دندانپزشک برای درمان خونریزی لثه
اگر خونریزی لثه بیشتر از دو هفته ادامه پیدا کرد، باید سریعاً به دندانپزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان به موقع خونریزی لثه از عواقب بعدی این بیماری، مثل افتادن دندان، جلوگیری می‌کند.
دندانپزشک لثه‌های‌تان را معاینه می‌کند، سابقه پزشکی‌تان را بررسی می‌کند و آزمایش‌ها و عکس‌برداری‌های لازم را نیز بررسی می‌کند. پس از آن، به شیوه‌های زیر خونریزی لثه را متوقف و درمان می‌کند:
- جرم‌گیری دندان برای از بین بردن پلاک و جرم
- صاف کردن سطح ریشه دندان برای از بین بردن پلاک و جرم زیر خط لثه و سطح ریشه
- تجویز دهان‌شویه‌های آنتی باکتریال
- درمان بیماری‌های شدید شدید لثه (جراحی‌های پیوند لثه و فلپ لثه)
- کنترل عوامل زمینه‌ای (از جمله دیابت، کمبود ویتامین، پروتز نامناسب دندان)
بهتر است حداقل هر شش ماه یک بار، به دندانپزشک مراجعه کنید تا کار به درمان‌های پیچیده نکشد.
سخن پایانی
تا به این‌جا، با دلایل خونریزی لثه، علائم آن و روش‌های درمانش آشنا شدید. همانطور که مشاهده کردید، خونریزی لثه دلایل مختلفی دارد، از تجمع پلاک و کمبود ویتامین گرفته تا بیماری‌های پیشرفته لثه مانند پریودنتیت. با اقداماتی مانند رعایت بهداشت دهان و دندان، رعایت رژیم غذایی مناسب، ترک کردن سیگار و مراجعه منظم به دندانپزشک می‌توانید از خونریزی لثه جلوگیری کنید یا این‌که آن را در همان مراحل اولیه‌اش متوقف کنید تا مشکل‌ساز نشود. اگر به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید، دندانپزشک در همان مراحل اولیه، خونریزی لثه و دلایل آن را تشخیص می‌دهد و درمان مناسب را نیز انجام می‌دهد. اگر مراجعه به دندانپزشک را با امید به برطرف شدن خود به خودی خونریزی به تعویق بیندازید، شرایط بدتر می‌شود و حتی ممکن است دندان یا حتی بخشی از استخوان فک‌تان را از دست بدهید.
