دندان درآوردن نوزاد یکی از دشوارترین مراحل زندگی هر مادر و پدری است. با وجود این، اگر با آنچه در این دوران با آن روبه‌رو می‌شوید، آشنا باشید، بسیاری از نگرانی‌های شما کم خواهد شد. آگاهی از نشانه‌های دندان درآوردن فرزندتان به شما کمک می‌کند تا راه‌هایی که می‌توانند درد او را کاهش دهند بشناسید و آنها را امتحان کنید. در این مقاله، هرآنچه باید درباره این واقعه مهم زندگی نوزادان بدانید را می‌خوانید.
از چه زمانی دندان درآوردن نوزاد شروع می‌شود؟
فرایند دندان درآوردن نوزاد از ۳ ماهگی او شروع می‌شود اما شما اولین دندان‌های او را از ۴ تا ۷ ماهگی مشاهده می‌کنید. اولین دندان‌هایی که روی لثه‌های نوزاد ظاهر می‌شوند، معمولا ۲ دندان جلویی در پایین دهان او هستند. در حالت عادی، دندان‌های بعدی از ۴ تا ۸ هفته پس از آن خود را نشان می‌دهند. این دندان‌ها ۴ دندان جلوی بالای نوزاد هستند. ۱ ماه پس از رویش این دندان‌ها نیز ۲ دندان دیگر در پایین دهان او رشد می‌کند.
بعد از دندان‌های جلویی، نوبت به رویش دندان‌های آسیاب می‌رسد. بیشتر کودکان در سومین سالگرد تولد خود، تمام ۲۰ دندان شیری را دارند. در برخی از موارد نادر، نوزادان با ۱ یا ۲ دندان به دنیا می‌آیند یا در طول چند هفته اول زندگی، یکی از دندان‌هایشان ظاهر می‌شود. در این صورت، جای نگرانی نیست مگر اینکه این دندان‌ها در تغذیه نوزاد اختلال ایجاد کنند یا به اندازه‌ای لق باشند که او را در معرض خطر خفگی قرار دهند.
نشانه‌های دندان درآوردن نوزاد
وقتی دندان‌های نوزاد شروع به رویش می‌کنند، ممکن است آب دهانش بیشتر شود و به جویدن اشیاء بیشتر علاقه نشان بدهد. برخی از نوزادان در طول فرایند رویش دندان‌ها، درد چندانی احساس نمی‌کنند. برخی دیگر برای مدتی کوتاه بی‌قرار می‌شوند و بعضی از نوزادان برای هفته‌ها بداخلاق خواهند شد. این نوزادان مدام گریه می‌کنند و خواب و خوراکشان طبق روال عادی نیست. دندان درآوردن ممکن است کمی ناراحت‌کننده باشد اما اگر فرزندتان بسیار بی‌قرار شده، بهتر است که به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
لثه‌های حساس و متورم نوزاد گاهی باعث می‌شوند که دمای بدن او کمی بالاتر از حد طبیعی شود اما دندان درآوردن معمولا باعث تب یا اسهال نوزاد نمی‌شود. در صورتی که نوزاد شما در این دوران تب کرد، احتمالا چیز دیگری باعث بالا رفتن دمای بدنش شده است. بنابراین، بهترین کار مراجعه به پزشک اطفال خواهد بود.
چگونه دندان درآوردن را برای فرزندم ساده‌تر کنم؟
همان‌طور که توضیح دادیم، رویش دندان‌های نوزاد معمولا نگران‌کننده نیست. با وجود این، بی‌قراری‌های نوزاد والدین را نگران می‌کند و به فکر راه‌هایی برای بهتر شدن حال فرزند خود هستند. اگر شما هم با چنین شرایطی روبه‌رو شده‌اید، این اقدامات به شما کمک خواهند کرد:
- مدام صورت کودک خود را به‌آرامی با پارچه‌ای مرطوب پاک کنید تا آب دهان روی صورتش باقی نماند و او را دچار ضایعات پوستی نکند.
- لثه‌های کودک را با انگشت تمیز مالش دهید.
- به نوزادتان چیزی برای جویدن بدهید. مطمئن شوید که این شیء به اندازه کافی بزرگ است تا نتواند آن را قورت دهد، باعث خفگی او نشود یا در دهان نوزاد به قطعات کوچکتر تبدیل نشود. دندانی‌های لاستیکی برای این کار خوب هستند اما باید مطمئن شوید که داخل آنها هیچ مایعی وجود ندارد که در صورت پاره شدن دندانی به بیرون نفوذ کند.
- بیسکویت‌های مناسب دندان درآوردن و غذاهای سرد یا منجمد را هم می‌توانید به نوزاد بدهید. البته، اگر فرزندتان هنوز خوردن مواد غذایی جامد را شروع نکرده، این کار اصلا فکر خوبی نیست. حتما مراقب باشید که فرزندتان این مواد خوراکی را به درستی بجود و خطر خفگی او را تهدید نکند.
- اگر فرزندتان بی‌قرار شده، با پزشک اطفال درباره دادن قرص استامینوفن یا ایبوپروفن (برای نوزادان بزرگتر از ۶ ماه) به او مشورت کنید.
- هرگز قرص مسکن را روی دندان نوزاد نگذارید و الکل را روی لثه‌های او نمالید.
- توجه داشته باشید که حلقه دندانی نوزاد را نباید به دور گردن یا هر قسمت دیگری از بدن او بست. ممکن است این حلقه به جایی گیر کند و باعث خفگی نوزاد شود.
- از دندانی‌های ساخته شده از سنگ کهربا استفاده نکنید. در صورت خرد شدن این سنگ، ممکن است که تکه‌های آن باعث خفگی نوزاد شوند.
- از ژل‌ها و قرص‌هایی که با نام قرص مخصوص دندان درآوردن نوزاد فروخته می‌شوند، استفاده نکنید چون عوارض این داروها برای نوزاد مشخص نیست.
مراقبت از دندان‌های نوزاد
مراقبت و تمیز کردن دندان‌های تازه روییده نوزاد برای افزایش سلامت این دندان‌ها مهم است. با اینکه این دندان‌ها دائمی نیستند، پوسیدگی آنها باعث می‌شود که سریع‌تر بیفتند و قبل از آماده شدن دندان‌های دائمی برای رشد، روی لثه‌های نوزاد شکاف‌هایی ایجاد شود. در نتیجه، دندان‌های شیری باقی‌مانده به سمت شکاف‌ها حرکت می‌کنند. در نهایت، قرار نداشتن دندان‌ها سر جای خود باعث می‌شود که دندان‌های دائمی به صورت کج رشد کنند.
مراقبت روزانه از دندان نوزاد باید پیش از رویش اولین دندان او شروع شود. لثه‌های نوزاد را هر روز با یک گاز استریل مرطوب پاک کنید یا آنها را به‌آرامی با مسواکی نرم و بدون خمیر دندان مسواک بزنید.
به محض ظاهر شدن اولین دندان او، آن را با آب و اندکی خمیر دندانی ملایم مسواک بزنید. با رسیدن کودک به سن ۳ سالگی و زمانی که می‌تواند دندان‌هایش را مسواک بزند، مصرف بیشتر خمیر دندان اشکالی ندارد. البته، در این صورت هم باید به اندازه یک نخود یا کمتر از خمیر دندان استفاده کنید. از آن گذشته، نباید اجازه بدهید که کودک خمیر دندان را ببلعد چون مصرف بیش از حد فلوراید ممکن است برای او مضر باشد.
نکته مهم دیگر برای جلوگیری از پوسیدگی دندان نوزاد این است که اجازه ندهید تا با شیشه شیر بخوابد. ممکن است شیر یا آب‌قند موجود در شیشه شیر در دهان او جمع شود و به پوسیدگی دندان او بیانجامد.
کلام آخر
دندان درآوردن یکی از مراحل مهم زندگی هر نوزادی است. در این دوران باید به نشانه‌های دندان درآوردن فرزند خود توجه کنید و مراقبت‌هایی که توضیح دادیم را انجام بدهید. بهتر است که پس از ظاهر شدن اولین دندان نوزاد به دندانپزشک مراجعه کنید تا او مشکلات احتمالی را تشخیص دهد و به شما در مراقبت از فرزند دلبندتان کمک کند.
