هنگامی که در اواخر دوران نوجوانی یا اوایل ۲۰ سالگی هستید، ممکن است فکر کنید که تمام نکات مهم برای بهداشت دهان و دندان را رعایت کرده‌اید. بااین‌حال، وقتی سر و کله دندان‌های عقل پیدا می‌شود، اوضاع تغییر می‌کند. رشد این دندان‌ها اغلب با درد و ناراحتی همراه است اما زمانی مشکل پیچیده‌تر می‌شود که دندان عقل به صورت نهفته رشد کرده باشد. دندان عقل نهفته بیش از سایر دندان‌ها در معرض بیماری، پوسیدگی دندان و سایر مشکلات دندانی است. برای اینکه موقع رویش این دندان دچار مشکل نشوید، باید با ویژگی‌های آن و روش‌های پزشکی برای تسکین درد آن آشنا شوید.
از کجا بفهمیم دندان عقل نهفته داریم؟
بعضی از افراد با دندان عقل نهفته هیچ مشکلی ندارند اما برخی دیگر نشانه‌هایی دارند که خبر از وجود عوارضی جدی‌تر می‌دهند. دندان عقلی که به صورت نهفته رشد می‌کند، ممکن است کمی رشد کند و بخشی از آن زیر لثه قابل مشاهده باشد.
در چنین شرایطی، وجود این دندان عقل باعث گیر کردن غذا در دهان می‌شود و تمیز کردن دندان‌ها را دشوارتر می‌کند. برای بعضی از افراد وجود دندان عقل نیمه‌نهفته بسیار دردناک است. اگر این دندان عفونی شود یا مشکلات دیگری ایجاد کند، ممکن است علائمی داشته باشید که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از:
- درد یا تورم در اطراف فک؛
- قرمز شدن، تورم یا خونریزی لثه‌ها؛
- بوی بد دهان؛
- احساس کردن طعمی ناخوشایند در دهان؛
- دشواری باز و بسته کردن دهان.
در برخی از مواقع نیز دندان آسیب‌دیده هرگز از لثه‌ها بیرون نمی‌آید که به آن دندان عقل کاملا نهفته می‌گویند. این دندان هم علائمی که نام بردیم را دارد.
چرا دندان عقل به صورت نهفته رشد می‌کند؟
به طور کلی، دندان عقل زمانی نهفته می‌شود که فک فضای کافی برای رویش دندان‌ها نداشته باشد. در برخی از مواقع نیز دندان با زاویه نامناسبی رشد می‌کند که ممکن است باعث نهفته شدن آن شود.
برخی شرایط نیز می‌توانند در رشد دندان عقل به صورت نهفته نقش داشته باشند که عبارت‌اند از:
- ۱۷ تا ۲۵ سال سن داشتن؛
- کوچک بودن ساختار فک.
انواع دندان عقل نهفته
بیشتر مردم ۳۲ دندان دائمی دارند و در بیشتر موارد نیز دندان عقل و نهفتگی آن با مشکلاتی همراه است. این مشکلات اغلب به برداشتن دندان عقل منجر می‌شوند. به‌هرحال، امروزه دهان انسان‌ها طوری رشد می‌کند که در بیشتر مواقع مناسب رشد هر ۴ دندان عقل نیست. دندان عقل ممکن است به شکل‌های مختلفی نهفته شود.
نهفته به صورت عمودی
وقتی دندان عقل تقریبا به شکل عادی رشد کرده اما به‌سختی از زیر لثه بیرون می‌آید، به آن دندان نهفته عمودی می‌گویند. این دندان درد و ناراحتی چندانی ایجاد نمی‌کند و به‌ندرت نیاز به کشیدن دارد. بااین‌حال، اگر دندان نهفته باعث فشار روی استخوان فک شود یا دندان آسیاب را به سمت بالا فشار دهد، ممکن است دندانپزشک جراح آن را از دهان خارج کند.
نهفتگی دیستال
این شکل از نهفتگی دندان به صورت جزئی یا کامل اتفاق میفتد. وقتی دندان عقل با زاویه‌ای به سمت عقب دهان می‌روید، به آن نهفتگی دیستال می‌گویند. این شکل از نهفتگی دندان عقل می‌تواند دردناک باشد اما نادرترین شکل از نهفتگی است.
نهفتگی به صورت افقی
این شکل از نهفتگی دندان عقل با درد شدید همراه می‌شود چون دندان کاملا به پهلو قرار گرفته و به دندان آسیاب جلویی فشار می‌آورد. اگر دندانپزشک به این نوع نهفتگی دندان مشکوک شود، به شما گرفتن عکس رادیولوژی را توصیه می‌کند. اگر این دندان عقل از دهان خارج نشود، ممکن است به دندان‌های اطراف آسیب برساند.
بسته به شدت نهفتگی این دندان، گاهی برداشتن بخشی از استخوان فک نیز ضروری است. در این صورت، بیهوشی عمومی یا آرام بخش IV در طول عمل انجام می‌شود.
نهفتگی به صورت زاویه‌دار یا مزیال
بیشترین شکل از نهفتگی دندان عقل به صورت مزیال است. در نهفتگی مزیال، دندان عقل به سمت جلوی دهان زاویه دارد. دندانی که به این شکل نهفته می‌شود، اغلب به دندان آسیاب دوم شما فشار می‌آورد.
گاهی اوقات، نهفتگی مزیال مشکلی نیست و می‌توان آن را به حال خود رها کرد اما باید دندانپزشک این کار را تأیید کند. علت هم این است که این نهفتگی گاهی به افتادن دندان شما منجر می‌شود.
درمان دندان عقل نهفته
اگر دندان عقل نهفته برای شما مشکلاتی ایجاد کند، دندانپزشک کشیدن یا جراحی آن را توصیه می‌کند. جراحی برای برداشتن دندان عقل معمولا یک عمل سرپایی است. دندانپزشک یا جراح دندانپزشک این عمل را انجام می‌دهد و به آن کشیدن دندان عقل هم می‌گویند.
برای جراحی دندان عقل که حدود ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول می‌کشد، ابتدا از بی‌حسی موضعی استفاده می‌کنند. سپس، روی لثه برش ریزی ایجاد می‌شود. بعد از خارج کردن دندان نهفته نیز برش را بخیه می‌زنند و روی آن را با گاز استریل می‌پوشانند.
کلام آخر
دندان عقل گاهی به شکل نهفته رشد می‌کند. دندان نهفته در برخی از مواقع هیچ دردسری ندارد اما گاهی اوقات، وجود آن در دهان شما به معنای درد و ناراحتی است. در چنین شرایطی، جراح دندانپزشک دندان را به روش جراحی از دهان شما خارج می‌کند.
